Профилактика

Коронавирус аарыы (2019-n CoV)

Коронавирус аарыы (2019-n CoV)
Коронавирус аарыы (2019-n CoV)

Коронавирус аарыы- халдавырлыг аарыг. Халдавырлыг аарыгларнын иштинде респираторлуг аарыгларга хамааржыыр, кырыкы тынар органнарга аарыгнын демдектери костур  (думчук, бооста, трахея, бронхылар).

Коронавирус аарыы биле чыл дургузунда кижилер аарып турар, респираторлуг аарыг кылдыр, чугле чиик хевири – биле эртип турар. Ам бо уеде  кыдат республикадан (КНР) эгелээш оске чурттарче тараан Коронавирус аарыы тайылбырлаары болза, вирус оскерилгеш аарыгны чаа хевиринге коргузуп турар, ынчангаш адын база ынчаан адаан, чаа вирус биле тывылдырган Коронавирус аары  2019-n CoV. 2019- чылдын декабрьда аарыг коступ кээрге вирус бир дугаар тодаратынган, n- чаа дээни, CoV- Коронавирус.

Вирус кижилерни, база дириг амыттанарны (часка, теве…) аартып болур.

Коронавирус 2019-n CoV аарыгны аарыг кижи халдадып турар. Аарыг кижи чодуруп, аспырып, чугааланып турар уезинде, чараа, дымаа – биле вирус агаарже унуп, чус-чус метр ырап тараар, чамдык кезээ эт-сеп кырынга чыдыптар. 2-14 хонук эрткенде аарыгнын бирги демдектери коступ эгелээр.

Демдектери: эди изиир 38-40гр чедир,кургаг чодул дууредир, хорек аартыыр. Суларап шагчокталыр, шынганнары аарыыр, тыныштаар. 6-8 хонуунда тыныштаары куштелиир, окпеге дегдириптер. Аар эртип турар чылдагааны- окпеге дегдириптеринден. Берге эвес хевири – дегдириишкин чок, аспырып, боосдаазы аартып, чодуртур, база эди изиир. Чамдык таварылгаларда кузуп, хой эвес куду олуртуп болур.

      Аарыгны уезинде дывылдырбазы биле хун буруде  сагыыр чуулдер:

Аарыг нептереп турар уеде чугула херек чокта хой кижи  чыглыыр черлерче барбас болза эки.
3. Аарыг кижилер биле  чангыс черге туруп, чоокшулавазыын кызыдар.
4. Унгеш-киргеш, чемненир мурнунда холун албан саваннап эки  чуур.
5. Думчукту, аасты маска-биле камгалаар,  2 шак болгаш солуп турар.
6.  Орээлди хунун чуп, агаарладып турар.
7. Чунмаан холу биле артыкка караанга, думчуунга, аскынга дегбес болза эки.
8. Даштыкы чурттарче туристеп дыштаныыр таварылгада ында эпидемиологтуг байдалын албан билип алыры чугула.
9. Даштыкы чурттарче туристеп дыштанып чорупкан болза:
-  баргаш далай продукциязын чивес, дириг амытаннарны холу биле тутпас
-  дириг амытаннар киржип турар культурлуг чыыштарче барбазын кызыдар.

Аарый берген таварылгада:

1.    Аспырып, чодурерде аскын, думчуун саазын думчук аржыылы биле дуглаар, чок болза адыжы,  шенээ биле дуглап алыр.
2.    Думчук аржыылы пос эвес саазын болза эки, дораан октаар кылдыр. Ажыглаан соонда дораан холду  эки саваннап чуур.
3.    Аарыг кижи оске оореелче ангыланып алыр, аяк саваны, чоттунар аржыылы чугле бодунун боор.
4.    Думчукту, аасты маска-биле камгалаар,2 шак болгаш солуп турар.
5.    Хол тудуп мендилежиирин эвээжедир.
6.    Эмчи сумези чокка бот эмненмес, ылангыя бичии чаштар, иштиг-сааттыг херээжен улус, окпе, чурекче  хочу аарыглыг кижилер, база улуг назылыг кижилер.
7.    Участок эмчизин, эмчи дузазын бажынче чалаар.
8.    Орээлди хунун чуп, агаарладып турар.

Аарыгга удур тарылга бо хунде  чок.