*БИР ЭВЕС СИЛЕРГЕ ЧҮРЕК ААРЫЫН ТОДАРАДЫП КААН БОЛЗА.*

Кижиниң чүрээ дүн-хүн чокка ажылдавышаан,хан дамчыштыр кислород(агаар) болгаш херек бүдүмелдер-биле бүгү организмни хандырып турар.
Чүректиң дамырлары-кижиниң чуртталгазының шугуму-дыр.
Чүректиң дамырлары аортадан( улуг дамыры азы өзү) адырлып үнгеш,чүректи долгандыр,корона-ышкаш бүгү талазындан чүмнеп турар.
Кадык кижиниң дамырларының ишти тас,дески болур,ханның агары белен дүрген болур.

* ИШЕМИЯЛЫГ ЧҮРЕК ААРЫЫ-ДЕП ЧҮЛ?*

Кижиниң хар-назыны улгаткан тудум,дамырларының шөйлүрү эвээжей бээр.Ханның чүрек дамырларының иштинче кирери эвээжей бээр.
ИБС-ИШЕМИЯЛЫГ ЧҮРЕК ААРЫЫНЫҢ кол чылдагааны-чүректиң дамырларының ишти кемдеп,балыглай берген боор,чок болза холестерин( борбак чаг) азы дестели берген хан чүректиң дамырын дуй чыдыпкан боор.
Ооң түңнелинде чүректиң дамырларында ханның эргилдези баксырай бээр,а чүректиң шыңган эъдинге кислород болгаш минералдыг бүдүмелдер чедир келбейин барганындан-стенокардия деп аарыг тыптып болур.
Чүректиң дамыры дес хан-биле азы борбак чаг-биле дугланы бергенде,хан эргилдези чорбайн баар.Ооң түңнелинде чүректиң шыңган эъди өлүглени бергенде-инфаркт миокарда-деп аарыг тыптыр.

*ИШЕМИЯЛЫГ ЧҮРЕК ААРЫЫН КАНЧААР ТОДАРАДЫП АП БОЛУРУЛ?*
1- де-хөрек ишти( төш арты) ыстап азы ОТ суп каан-дег аартып турар.
2- де-хөрек иштинде( төш артында) сарыы хайнып турар ышкаш болур,хөрек иштиниң аартып турары солагай холче азы солагай чарын адаанче аартып болур.Солагай адакы сегел сөөгүнче азы хырын( өс) дужунче аартып болур.Аартып келгениниң күжениишкини каш секундадан-20 минутадан ажыр аартып болур.
ЧҮРЕК ААРЫЫНЫҢ ӨСКЕ ДЕМДЕКТЕРИ:
1- де-күш-шыдал чогу.
2- де-чүректиң дүрген согуушкуну азы чүректиң шын эвес ажылдаары.
3- те-хөөн булганыр азы кускузу кээр.
4- те-тын бачыдап,агаар чедишпестей бээр.
5- те-соок дер төктүп кээр.

*ИШЕМИЯЛЫГ ЧҮРЕК ААРЫЫНЫҢ ЧЫЛДАГААННАРЫ:*

1- де-улуг хан базыышкыны(140/90 мм.рт.ст бо сандан улуг таварылгада)
2- де-таакпы( таакпы тыртар кижилер азы чанында үргүлчү таакпылап турар кижилер бар болза).
❣3- те-арага( араганы хемчээл чокка ижерге).
❣4- те-үргүлчү ажынып-хорадап чоруур кижилер
❣5- те-эмин эртир семис кижилер( Деңзи индексизи= деңзизи/ узуну).
❣6- да-чигир аарыглыг кижилер.

❤ *ЧҮРЕК ААРЫП ТУРАР ДЕМДЕКТЕР ТЫПТЫП КЭЭРГЕ-бир дугаарында чүнү кылырыл?*

❣1- де-кылып турар ажылын соскаткаш,олуруп аар азы чыдып аар.
❣2- де-нитроглицеринни( изокет,спрей,нитроминт) дүрген дыл адаанче салыр.
Бир эвес дузалавас болза дүрген эмчини чалаар.
Аспиринге таарышпас аллергиялыг улус-клопидогрель(300 мг) ижип болур оон-дүрген дуза чедирер эмчиче долгаар-03 азы- 112.

*❤ МООН СОҢГААР КАНЧААР ЧУРТТААРЫЛ?*

❣1- де-хан базыышкынын үргүлчү хынап туруңар.Эмчиниң сүмези-биле үргүлчү давление бадырар эмнерни ижер.Бир эвес давление 140/90- дан бедик болза,давление бадырар эмни ижер ужурлуг.Эртен,кежээ давлениени хынааш-дневник кылып алгаш аңаа бижип демдеглээр.
❣2- де ханда холестериниң чүрек аарып турар улустуң-4,5- тен ммоль/ л куду болур ужурлуг.Багай холестерин-2,4- тен ( ммоль/ л куду болур ужурлуг.Бир эвес холестерининер бедик болза,эвээжедиир эмнерни ижер ужурлуг.Эмчинерден айтырып аар силер.
❣3- те-таакпыдаан дүрген ойталааны дээре.
❣4- те-спортчу күш-культураны үргүлчү,үзүк чокка кылыр болза эки( арыг агаарга кылаштаар,чадаг-тергелиг халдыыр,эштир болза эки).
Огородка ажылдаарда эмчизиниң сүмезин алыр.Аар ажыл кылып болбас.

Материалды Сут-Хол Кожуун топ эмнелгезинин нити аарыглар салбыры чыып белеткээн.